Ang Kaligirang Pangkasaysayan ng Pabula

A. Kahulugan
         Ang pabula (Ingles: fable, Kastila: fabula) ay isang uri ng kathang-isip na panitikan kung saan mga hayop o kaya mga bagay na walang-buhay ang gumaganap na mga tauhan, katulad ng leon at daga, pagong at matsing, at lobo at kambing. May natatanging kaisipang mahahango mula sa mga pabula, sapagkat nagbibigay ng mga moral na aral para sa mga batang mambabasa. Tinatawag din itong kathang kuwentong nagbibigay-aral.
B. Kasaysayan

Ipinalalagay na nagsimula ang pabula kay Esopo, isang aliping Griyego sa taong 400 B.C.  Siya ay pangit, tuso at matalino ngunit sa kanyang kahusayan sa pagkukuwento ng pabula, siya’y pinalaya at nagkaroon ng tungkulin.

May paniniwala rin na ang pabula ay nanggaling sa Indya at hinango sa Panchantara at Jatakas.  Ang Panchantara (limang aklat) ay sinulat sa Kashmir noong 200 B.C. at ito’y itinuturing na pinakamatandang katipunan ng mga pabula sa Indya.  Ang pamagat ng dalawang aklat ay buhat sa pangalan ng dalawang Lobo (Jackals), Kalilab at Dimab o mga pabula ni Bidpai.  Ito’y isinalin sa Persya, Arabik at Latin at nagtamo ng katanyagan sa Europa.  Isa pang katipunan ng mga pabula sa Indya ang napatanyag, ito’y tinawag na Jatakas.  Ipinalalagay na ito’y lumaganap noong limang daantaon B.B.  Ang Jatakas ay ikinapit ng mga Budhist sa mga kuwentong nauukol sa muling pagkabuhay ni Gautama Buddha.  Ayon sa paniniwala bago siya nagging Buddha ay nagpasalin-salin muna siya sa iba’t ibang hayop tulad ng barako, leon, isda at daga.  Ang Jatakas ay kuwento sa loob ng isang kuwento na sa hulihan ay may patulang aral.  Sa 547 kuwentong Jatakas may 30 lamang ang maaaring pambata.  Ang mga kuwentong Jatakas (Eastern Stories and Legends Jatakas Tales) ay tinipon nina Ellen C. Babbit at Marie Shedlock.

Si Jean de la Fontaine ay naglathala ng kanyang pabulang patula sa Pranses noong 1668.  At noong 1919 si Milo Winter ay naglathala ng The Aesop for Children.  Ang Panitikang Pilipino ay punung-puno rin ng mga pabula at ang mga bata ay maaakit na gumawa ng kanilang sariling kuwento na magtataglay ng aral.